BLAUW OF GROEN? MET KOPER

21-08-2014

25-08-2014

koperpijp

Ergens op de vele sites die ik bekeken heb, zag ik dat je met een stukje koperpijp kunt verven. Grappig!

Je legt een stukje koperpijp gedurende een week (of langer maar zoveel geduld heb ik niet) in een emmer met een liter ammoniak en een liter water. Het vocht kleur fel blauw. Daarna de wol erin. 

Ik heb deze manier twee maal uitgeprobeerd. De eerste keer heb ik een pluk voorgeweekte wol er een nacht in laten liggen. De volgende dag eruit gehaald en door het oxideren werd het licht blauwig, licht groenig. Mooi hoor. De foto's geven helaas niet de kleur in het echt aan.

de wol nog in het bad

aan de lucht blootgesteld

De tweede keer heb ik anderhalve liter ammoniak genomen. Na vijf dagen legde ik er 3 strengen gesponnen wol in. Toen de emmer er 7 dagen had gestaan nam ik er een streng uit, een dag later de tweede en nummer drie weer een dag later. Het geeft iets kleurverschil maar niet veel. Ik vind het de moeite waard om het nog eens te toen, maar wil je verven met natuurlijke materialen moet je eigenlijk urine gebruiken. Het liefst kinderurine. Nou......? Dat weet ik nog niet. 

de drie tussen varengroen en indigoblauw in

Op de foto lijkt het eerder grijs dan groenig of blauwig. Excuses daarvoor.  

GROEN MET BRANDNETEL

12-08-2014

Steeds als ik mijn tomatenplanten dief, krijg ik vieze groene vingers. Het is er bijna niet af te wassen. Zou je met tomatenplanten dus ook wol groen kunnen verven?? Dus op dezelfde wijze weer plantdelen voorgekookt, in verfbad gedaan maar het resultaat gaf geel. En ik heb al geel. Ik wil groen. 

tomatenplant

Toen begon de uitdaging. Ik had ergens gelezen dat je ook munt kunt gebruiken. Mijn kruidentuintje is niet groot maar heeft wel een uit de kluitengewassen muntplant. Wederom op dezelfde manier te werk gegaan maar de kleur bleef geel. Ik was er niets mee opgeschoten. Als iets me niet lukt word ik gelijk een Bull Terrier; dan zet ik mijn tanden erin en laat niet los. 

munt

Nog eens proberen met vlierblad dan misschien? Dat stond al klaar. Ik besloot om het toch maar met brandnetel te doen. 

overal aanwezig; brandnetel

En wat denk je; TIS GROEN!

na drie keer proberen

beetje groen

ONBESTEMDE KLEUR VAN VLIERBES

12-08-2014

De vlierbessen zijn dit jaar niet vol en sappig. Andere jaren worden er emmers vol geplukt om sap en siroop van te maken, maar nu, in augustus, zijn de bomen hun bladeren al aan het verliezen. Droog!

- de vlierbessen die ik aankon heb ik op 4 liter water een uur gekookt

-gezeefd door een doek en de bessen in die doek geknoopt

-100 gram wol, een streng gesponnen wol en een lapje katoen, gedurende 60 minuten op 90°

De kleur valt me vies tegen. Ik weet zelfs niet of ik het vies rood-achtig of bruin-achtig mag noemen. De foto geeft de exacte kleur niet weer. Ik heb het nog met azijn in de afkoelemmer geprobeerd maar 'tis niks.

GEEL MET WORTELLOOF

11-08-2014

Nog volop in de moestuin te vinden dus

uit eigen "winkel"

-een flinke bos wortelloof in een flinke pan water een uur voorgekookt

-gezeefd en het kookvocht en de zak met het loof zelf in de verfketel

-100 gram voorgebeitste wol, een streng gesponnen wol en klein lapje katoen gedurende een uur op 90° gehouden

koken

Kleur: licht-geel

GEEL/BRUIN MET RODE UIENSCHIL

09-08-2014

-ik had 200 gram rode uienschillen
-100 gram voorgebeitste wol
-een streng gesponnen wol 
  (gewassen en nagespoeld met scheutje azijn als té late beits)
-klein proeflapje katoen

De schillen kookte ik voor in een lingeriezak met flink wat water. Daarna heb ik wel het verfwater gezeefd maar met de zak schillen in de verfketel gedaan. De wol, de streng en het lapje katoen erbij. Gedurende 60 minuten op 90° gehouden. Spoelen met als laatste een scheut azijn.

Kleur: bruin-geel

al vrij snel was de kleur zichtbaar

in het 2e bad deed ik het kooknat van rode bietenschillen plus de schillen in een lingeriezak. Beetje zout en azijn erbij. Dat heb ik gedurende 30 minuten op 90° gehouden. Naar mijn idee had de rode biet geen enkel effect op de kleur.

Kleur: gelig, tikkie beige.

de drie kleuren met de kurkuma

Van het spoelwater van no 2 maakte ik een 3e bad. Pluk wol erin, terug gebracht tot de 90° en toen de stekker eruit getrokken. In het bad af laten koelen.

Kleur: licht-gelig.

 een streng wol en een lapje katoen erbij

GEEL MET KURKUMA

08-08-2014

-gebeitste wol
-2 eetlepels kurkuma
-1 eetlepel zout

gedurende 1 uur op 90° gehouden
laten afkoelen en daarna spoelen tot er geen kleurstof meer afkomt. 
Laatste spoelwater fixeren met een scheutje azijn.

Resultaat: knalgeel

OEFENING BAART KUNST

En dan vilten. Zonder echte leermeester die over mijn schouder meekijkt. Het ging nog niet zo geweldig in het begin. Er kwam een lapje van maar het was meer aan elkaar geklitte wol dan gevilte wol. Lag dat aan mij of lag het aan de wol? Onze schapen zijn van het ras Charollais, een vleesras en geen wolras. Mijn wol zag er heel anders uit dan de merinowol die ik zag op de youtube filmpjes. Stug volhouden, gewoon doorgaan. Verandering hier, verandering daar. En ineens was mijn ene vacht op. Ik heb diverse collega-schapenhouder gebeld maar allemaal hadden ze hun wol verkocht. Ja logisch; dat had ik immers zelf ook gedaan. De opkoper van die wol zit hier een uur rijden vandaan, in Souvigny. Ik heb daar naar toe gebeld maar ze bleken wegens vakantie gesloten. Op 19 augustus zouden ze weer open zijn. Ik bezocht hun site en zag dat gewassen wol twintig keer in prijs gestegen was in vergelijking met wat de schapenhouder ervoor krijgt. Tja...

Op 26 augustus moest ik daar in de buurt zijn en zag mijn kans waar. Maar.... hoewel ik mensen aan het werk hoorde in de wasserij bleek de winkeldeur op slot. "Kom volgensde week maar terug, mevrouw is op vakantie en ik kan u niet helpen, ik weet de prijzen niet". Ja hééé, daar had ik geen uur voor gereden! Mevrouw had zelf tegen me gezegd dat ze de 19e weer open zouden zijn. Ik bleef maar zuchten en puffen dat ik nu twee uur voor niets had gereden, wat moest ik nu doen.....? Uiteindelijk heeft die man de telefoon gepakt en ik kreeg zelf mevrouw aan de lijn. Wat voor wol ik dan wilde hebben? Gewoon; wit, ongewassen! Simpel! IK KREEG HET MEE! Er werd een grote witte bulkzak voor me klaargezet en ik mocht inladen. De eerste pluk wol die ik in mijn handen nam, was een openbaring voor me! Wat een kwaliteit! Wat een mooie wol! Heel anders dan de mijne. Ook in Nederland had ik flutwol, daar hadden we vier Drentse Heideschapen die erg stugge wol hadden. Dit was smullen! Ik heb de zak met 11 kilo wol gevuld totdat ik dacht dat ie niet meer in de auto zou passen. 

Thuisgekomen heb ik direct een lapje gevilt. Whauw, dat ging goed! Als vanzelf! Met al die proeflapjes had ik mijn techniek zeer zeker ook verbeterd. Het rollen en het vollen moest veel langer dan ik in het begin deed. Oefenen, oefenen, en nog eens oefenen. Maar met deze wol ging het supergoed. En dan moet je Doos heten om meteen te denken dat je dan ook mutsen en wanten kunt vilten. Die eerste petjes, wat een lachertjes! Ik bewaar ze wel, ze komen in het museum. 

Blijven oefenen, gewoon stug doorgaan. Blijven nagaan wat er fout gegaan kan zijn, wat je nog kunt verbeteren. Ander zeep, heter water, betere rolmat, meer kracht......  

Die eerste proeflapjes zijn niet voor niets geweest, je kunt ze altijd nog voor andere applicaties gebruiken. En mijn kleinzoon heeft nu leuke pantoffeltjes van rode uienschil, wortelloof en brandnetel.

de lapjes

maatje 22

slofjes van Bizetwol

PLANTENMATERIAAL

Toen begon de grote zoektocht. Welke planten kun je gebruiken, wanneer, wat hoe... Ik heb een uitgebreide boekenkast en de natuur heeft me altijd al geintrigeerd. Aan naslagwerk geen gebrek. Internet. Lang leve internet. Uren heb ik info gezocht, gevonden en verzameld. Uren youtube filmpjes bekeken. En steeds weer had ik andere vragen die met die zoektocht niet beantwoord werden. Dan maar door schade en schande wijs worden. Aan de slag. 

De verf resultaten gingen steeds goed. Hoe meer ik verf, hoe enthousiaster ik word. Uienschillen. Laat ik nu toch net bezig zijn met mijn uien te rooien uit de moestuin. En laat ik nou toch net dit jaar ook rode uien geplant hebben. Alle rode schillen werden direct verwerkt. Wat een prachtige kleurt geeft dat. Jammer dat ze al op zijn. Uit eigen moestuin kwam ook het wortelloof. Ik heb proeven gedaan met tomatenplant (geen succes), met mint (geen succes) en met brandnetel. 

rode uien uit eigen moestuin

de wol na drie baden

links het eerste badheeft mijn voorkeur

 de kurkuma, ziet er "nep" uit zo

Ik woon in Midden Frankrijk in het midden van niks. Enkel natuur, een onuitputtelijke voorraad aan plantenmateriaal. Eik, beuk, zuring, noot, kastanje, vlier en ga zo maar door. Ik hoef de deur maar uit te lopen.

  

VERVEN

VERVEN

100 gram wol op 3 liter verfbad

De gebeitste wol even voorweken

Verfbaden niet mengen, wel kun je bv eerst geel verven en later oververven met indigo om groen te verkrijgen.

Over het algemeen 60 minuten laten pruttelen op 90°

In het verfbad laten afkoelen indien mogelijk

Na het verven en spoelen een half uurtje in een emmer met azijn laten staan. Dat fixeert de kleur.

NABEITSEN

IJzerazijn: roestige spijkers in een oplossing van azijn en water. Maakt de kleur veel donkerder.

Eventueel een ontwikkelbad met ammoniac, ruim water met 1 lepel, wol erin en kwartier net niet aan het kookpunt.

WOL BEITSEN

Wil je wol gaan verven, dan moet voor de meeste recepten de wol voorgebeitst zijn. Toevallig niet als je met indigo gaat werken, dan gebruik je hydrsulfiet. Door het beitsen openen de schubben van de wol zich zodat de verfstof beter opgenomen wordt. Er zijn diverse beitsmiddelen zoals azijn (één deel azijn op vier delen water), wijnsteenzuur, citroensap en aluin. De meest efficiënte methode is aluin. In Frankrijk is aluin bij de pharmacie verkrijgbaar maar meestal moet het besteld worden. Een kilo kost €12,50. Algemene regel is dat je per 100 gram wol 15 gram aluin berekend. Aluin lost boven de 92° graden pas op, dus dat doe je even apart in een pannetje. Gebruik per 100 gram (droge) wol 3 liter water om te beitsen. Wol moet namelijk “zwemmen”. De wol voor het beitsen (en na het wegen) even voorweken zodat de aluin geheel opgenomen wordt. Beitsen gedurende 60 minuten op 90°, NIET hoger. Ik gebruik een elektrische weckketel met thermostaat. Praktisch! Laat de wol niet in het beitsbad afkoelen, maar kijk uit voor plotselinge grote temperatuursverschillen.

PLANTAARDIGE VERFSTOFFEN

Algemene regel voor plantmateriaal is 400 gr per 100 gram wol

Uurtje voorkoken op het fornuis, meestal met de plantmaterialen in een lingeriezak. Ik doe meestal

de zak met plantaardig materiaal terug de pan in met het gezeefde vocht.

Gedroogde bladeren eventueel een nacht laten weken

WOL WASSEN

Ruwe (dus vieze) wol is geschikt om te spinnen. De wol moet zijn lanoline nog hebben. Grote klitten, poep en strootjes haal je er met de hand uit. Voor het spinnen ga je kaarden, zodat de wol lekker los zit en als het ware zichzelf spint. Heb je de gesponnen wol van de klos tot een streng gewikkeld, dan was je de wol.

Losse wol of strengen gesponnen wol wassen.

Wol kan niet tegen grote temperatuurwisselingen. Wol KAN gekookt worden, maar dan moet je langzaam de temperatuur op laten lopen en ook langzaam weer af laten koelen. Zo niet, dan gaat het vervilten.De eenvoudigste manier om wol te wassen is in handwarm water met zout. Zodra je de wol in de zoutoplossing legt, zie je dat het water bruin wordt. Beweeg de wol rustig door het water op en neer. Daarna uitknijpen, niet wringen. Je kunt de wol dan nog een keer door een handwarm sopje met waspoeder (al dan niet een wolwasmiddel) halen en tenslotte nog een keer naspoelen met wederom handwarm water. Knijp het meeste water uit de wol en laat het drogen. Niet in de zon en niet op de verwarming. Grote hoeveelheden wol was ik in de badkuip. Handwarm water met grof zout. Ik beweeg een aantal keer de wol op en neer en til de wol over in een open wasmand om zo het water makkelijk weg te laten lopen. Daarna doe ik een klein beetje waspoeder in het water en spoel ik alles nog een keer na met schoon water. Ik knijp zoveel mogelijk overtollig water uit de massa en leg de wol daarna op mijn wasrek buiten (uit de zon en lekker in de wind). Over mijn wasrek leg ik een groot stuk vitrage om de wol goed uit te kunnen spreiden, anders zakt het tussen de lijnen door.

Je kunt ook losse wol in de wasmachine wassen, op het wolwasprogramma, liefst de temperatuur niet hoger dan 30°. Doe de wol in een sloop zodat je machine niet door de losse vlokken verstopt raakt. Ikzelf heb het nooit gedaan. Sommigen wassen de wol met soda, anderen met shampoo voor het lekkere geurtje. 

De wol is nu geschikt om te beitsen of te vervilten. Na het beitsen kun je gaan verven.

IN DE BAN VAN WOL

Na het scheren van onze 60 schapen kwam zoonlief binnen met onze enigste bruine vacht. De rest hadden we verkocht. Daar wilde hij iets mee gaan doen. Het eerste wat ik dacht, was: "En nu is het afgelopen! Ik ga eindelijk eens beginnen!"
Ik heb veertig jaar (!) geleden al eens een boekje gekocht over het verven van wol met natuurlijke materialen. Het is er nooit van gekomen. Een jaar geleden bestelde ik een boekje over vilten. Ik heb het doorgekeken maar verder niets mee gedaan. Spinnen deed ik vroeger wel af en toe maar het is door de grote hoeveelheid aan hobby's van me naar de achtergrond gezet. 

Ik had op zolder nog ergens een grijze vacht wol liggen van een Bizetschaap en met een beetje geluk ook nog een witte van het scheren van twee jaar geleden.

En toen was het mis met me. 

Helemaal in de ban van wol. 

Het einde zoek. 

Zoals met alle nieuwe dingen die ik tegen kom. 

Geen rem meer.

Ik heb gelukkig twee rechter handen gekregen van mijn moeder. Ik kan alles. Op twee dingen na. Muziek maken kan ik niet en tegen een boompje piessen ook niet. 

Natuurlijk moest ik stante pede wol verven. Maar ik had nog geen planten verzameld. Mijn keukenkastje bracht uitkomst. Kurkuma. Ik hou van de oosterse keuken (maar niet van koken) en had een grote zak kurkumakruiden op de plank liggen. Het resultaat was meteen geweldig. 

Hoe heb ik het gedaan?

-100 gram gebeitste wol (op dat beitsen kom ik later terug)

-2 eetlepels kurkuma

-1 eetlepel zout

-gedurende 60 minuten in een elektrische weckketel op 90° gehouden (daar kom ik later ook op terug)

-zonder al te grote temperatuursverschillen af laten koelen en spoelen tot er geen kleurstof meer af komt. In het laatste spoelwater een scheutje azijn. 

WELKOM BIJ HOBBY-DOOS

Mijn naam is Toos (maar ik word liever Tosca genoemd) en ik ben een hobby-doos. De ene keer is het schilderen waar ik invlieg, dan fotografie of glas in lood. Nu is het wol. Spinnen, verven met natuurlijke materialen en vilten. Met dat verven en vilten ben ik pas anderhalve maand bezig maar het gaat de goede kant op.